baner reskol

Skoliozy – diagnostyka i postępowanie fizjoterapeutyczne


skoliozy szkolenie kurs Kurs zawiera 30 godzin dydaktycznych zajęć teoretycznych i praktycznych. Czas trwania kursu: 1 dzień: godz. 09.00-18.00, 2 dzień: godz. 8.30-18.00, 3 dzień: godz. 8.30-15.00. Kurs jest przeznaczony dla fizjoterapeutów. Na kursie uczymy się mechanizmów powstawania skoliozy, biomechaniki skoliozy, diagnozowania zaburzeń funkcjonalnych i postępowania fizjoterapeutycznego u osób z postawą skoliotyczną i skoliozą. Na kursie uczymy się praktycznego wykonywania pozycji hiperkorekcyjnych, rozciągania przykurczonych grup mięśniowo-powięziowych, mobilizacji, derotacji kręgosłupa, asymetrycznego i funkcjonalnego wzmacniania osłabionych mięśni. Uczymy się odtwarzania nowych korekcyjnych wzorców postawy w różnych pozycjach oraz ich stabilizowania. Na kursie uczymy się jak fizjoterapeuta może pracować z osobą z postawą skoliotyczną i z osobą ze skoliozą i jakie ćwiczenia może taka osoba wykonywać sama lub z drugą osobą w domu. Uczestnik kursu otrzymuje kolorowy skrypt z podstawowymi informacjami na temat skoliozy, opisem technik i pozycji prezentowanych na kursie.


Program czasowy kursu:

1 dzień
09:00 Rozpoczęcie kursu, sprawy organizacyjne
09:05 - 10:45 Część teoretyczna:
  • ogólne wiadomości o skoliozach, objawy i przyczyny predysponujące do powstawania skoliozy
  • patomechanika skolioz, określanie wartości kątowej skrzywienia, Test Rissera
  • układ mięśniowy i więzadłowy kręgosłupa
10:45 - 11:00 przerwa kawowa
11:00 – 12:00 Część teoretyczna:
  • charakterystyczne zaburzenia występujące u osoby ze skoliozą: mechanizm skośno-skrętnego ustawienia powierzchni stawowych w odcinku Th
  • rotacje kręgu, torsja kręgu, garb żebrowy i garb piersiowy
12:00 - 12:15 przerwa kawowa
12:15 - 13:30 Część teoretyczna:
  • asymetryczne ustawienie łopatek, wał lędźwiowy
  • miednica skręcona, skośna
  • zmniejszenie fizjologicznej kifozy piersiowej
  • środek ciężkości ciała,
  • obciążenia kończyn dolnych podczas stania
13:30 - 14:00 przerwa obiadowa
14:00 - 15:00 Część praktyczna:
  • badanie i diagnostyka osoby ze skoliozą, testy diagnostyczne
15:00 - 15:45 Część praktyczna:
  • prezentacja pozycji hiperkorekcyjnych w płaszczyźnie czołowej
15:45 - 16:00 przerwa kawowa
16:00 - 17:00 Część praktyczna:
  • prezentacja pozycji hiperkorekcyjnych w płaszczyźnie strzałkowej i poprzecznej, kifotyzacja kręgosłupa
17:00 - 17:30 Część praktyczna:
  • praca ze stopą
17:30 - 18:00 Część praktyczna:
  • wpływ obręczy barkowej i biodrowej na kręgosłup
2 dzień
08:30 - 10:15 Część praktyczna:
  • asymetryczne ćwiczenia wydłużające u osób z jednołukowym wygięciem kręgosłupa
10:15 - 10:30 przerwa kawowa
10:30 - 11:45 Część praktyczna:
  • asymetryczne ćwiczenia skracające u osób z jednołukowym wygięciem kręgosłupa
11:45 - 12:00 przerwa kawowa
12:00 - 13:30 Część praktyczna:
  • połączenie asymetrycznych ćwiczeń wydłużających i skracających u osób z jednołukowym wygięciem kręgosłupa
13:30 - 14:00 przerwa obiadowa
14:00 – 15:45 Część praktyczna:
  • techniki mięśniowo-powięziowe, masaż wydłużający, masaż funkcyjny u osób ze skoliozą
15:45 – 16:00 przerwa kawowa
16:10 - 18:00 Część praktyczna:
  • asymetryczne ćwiczenia rozciągające przykurczone mięśnie i grupy mięśniowo-powięziowe u osób ze skoliozą
3 dzień
08:30 – 10:30 Część praktyczna:
  • postępowanie fizjoterapeutyczne u osoby ze skoliozą dwułukową
  • ćwiczenie u osoby ze skoliozą w odcinku szyjnym
10:30 – 10:45 przerwa kawowa
10:45 – 12:00 Część praktyczna:
  • mobilizacje kręgosłupa u osoby ze skoliozą
12:00 – 13:00 praca w grupach do prezentacji zleconego przypadku osoby ze skoliozą
13:00 - 15:00 Część praktyczna:
  • prezentacje grupowe zleconego przypadku osoby ze skoliozą

Ogólne wiadomości o skoliozie

Definicja skoliozy przyjęta przez Scoliosis Research Society mówi, że skoliozą jest boczne wygięcie kręgosłupa z rotacją kręgów, którego kąt wygięcia na radiogramie wynosi co najmniej 10° mierzonego wg Cobba. Dlatego właśnie, gdy skrzywienie kręgosłupa przekroczy wartość kątową 10° mierzoną wg Cobba dopiero wtedy możemy mówić o "prawdziwej" skoliozie. Jeśli wygięcie kręgosłupa będzie poniżej 10° – to wtedy mamy do czynienia z wadą postawy określaną często jako postawa skoliotyczna.

Skolioza to trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa, które charakteryzuje się; wygięciem kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej, zmianami wielkości krzywizn fizjologicznych w płaszczyźnie strzałkowej, rotacją kręgów w płaszczyźnie poprzecznej, oraz torsją kręgu.


Charakterystyczne zaburzenia występujące u osoby ze skoliozą

Zmniejszenie fizjologicznej kifozy piersiowej - u większości osób ze skoliozą idiopatyczną jednym z pierwszych symptomów powstania skoliozy jest zmniejszenie, spłycenie kifozy piersiowej, plecy stają się płaskie. Plecy płaskie zmniejszają wytrzymałość kręgosłupa co w dalszej konsekwencji może predysponować do powstawania bocznego wygięcia kręgosłupa.

Rotacja kręgu - w płaszczyźnie poprzecznej dochodzi do rotacji kręgów najsilniej wyrażonej w obrębie szczytu skrzywienia.

Torsja kręgu - są to zmiany w budowie anatomicznej kręgu powstałe na skutek nierównomiernego działania sił osiowych nacisku i pociągania przez mięśnie i więzadła.

Garb żebrowy - wskutek rotacji kręgów żebra po stronie wypukłej skrzywienia wypychane do tyłu tworzą garb żebrowy. Rozmiary garbu żebrowego związane są w głównej mierze z wielkością rotacji osiowej kręgosłupa, w mniejszym stopniu z wygięciem bocznym.

Garb piersiowy – wskutek rotacji kręgów żebra strony wklęsłej skrzywienia wypychane do przodu tworzą garb piersiowy.

Asymetryczne ustawienie łopatek - deformacja klatki piersiowej powoduje asymetryczne ustawienie łopatek w płaszczyźnie czołowej, poprzecznej i strzałkowej.

Wał lędźwiowy -Jest on wytworzony przez zrotowane kręgi odcinka lędźwiowego, których wyrostki poprzeczne wypukłej strony skrzywienia wypychając masę mięśniową "prostownika grzbietu" do tyłu.

Trójkąt tali - wygładzenie lub pogłębienie "trójkąta" talii jest następstwem skrzywienia pierwotnego lub kompensacyjnego. U osoby ze skoliozą pojawia się uwypuklenie jednego biodra, co powoduje, że trójkąt talii po tej stronie jest pogłębiony i przesunięty ku górze do okolicy pachowej a po stronie wypukłości skrzywienia występuje wygładzenie trójkąta talii.

Miednica skośna – jest to wadliwe ustawienie miednicy w płaszczyźnie czołowej. Skośne ustawienie miednicy może być spowodowane różną długością strukturalną lub długością funkcjonalną kończyny dolnej.

Miednica skręcona - jest to wadliwe ustawienie miednicy w trzech płaszczyznach; płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej. U osób ze skręconą miednicą stosowanie wkładek wyrównujących pozorna różnicę długości między kończynami dolnymi jest przeciwwskazane.

Kompensacyjne ustawienie głowy i szyi - bardzo często głowa i szyja kompensacyjnie reagują na wygięcie kręgosłupa. Głowa pochyla się w jedna stronę, ale najczęściej rotuje się w stronę przeciwną.


Proponowany model postępowania fizjoterapeutycznego u osób z postawą skoliotyczną i osobą z wygięciem kręgosłupa do 25° mierzonego wg Cobba charakteryzować się będzie:

  • przyjmowaniem przez dziecko pozycji hiperkorekcyjnych,
  • rozciąganiem nadmiernie napiętych grup mięśniowo-powięziowych i mięśniowych,
  • wykonaniem masażu funkcyjnego na mięśniach przykurczonych,
  • wykonywaniem masażu pobudzającego na mięśniach rozciągniętych-osłabionych,
  • kifotyzacją odcinka piersiowego,
  • mobilizacją żeber połączoną z oddychaniem,
  • wykonywaniem ćwiczeń derotacyjnych,
  • wykonywaniem asymetrycznych ćwiczeń wzmacniających,
  • nauką nawyku prawidłowej postawy.

W skrzywieniach kręgosłupa powyżej 20°-25° mierzonych wg Cobba do wcześniej opisanego fizjoterapeutycznego modelu usprawniania wprowadzany jest do leczenia korekcyjny gorset ortopedyczny.

W skrzywieniach kręgosłupa powyżej 40°-45° mierzonych wg Cobba osoba ze skoliozą dalej powinna kontynuować opisane wcześniej zabiegi fizjoterapeutyczne, nosić gorset ortopedyczny, w tym okresie może być już rozważany zabieg operacyjny.


Uwagi

Symetryczne ćwiczenia wzmacniające wykonywane w pozycji leżenia przodem takie jak; nożyce pionowe-poziome kończynami górnymi-dolnymi, "żabki", samoloty, zakładanie kijka na szyję wykonywane przez osoby ze skoliozą a szczególnie z lordoskoliozą są bezwzględnym przeciwwskazaniem. Ćwiczenia te wykonywane są w płaszczyźnie strzałkowej, zwiększają przeprost kręgosłupa i jeszcze bardziej pogłębiają rotację i wygięcie kręgosłupa. Ćwiczenia symetryczne niepotrzebnie wzmacniają już nadmiernie przykurczone mięśnie, które wręcz przeciwnie powinniśmy rozciągać.

Zwisy - w leczeniu nieoperacyjnym skolioz nie należy stosować zwisów, wyciągów biernych kręgosłupa, ponieważ zbyt duże rozluźnienie biernego i czynnego aparatu stabilizującego w konsekwencji doprowadzi do nadruchomości kręgosłupa a to jeszcze bardziej zwiększy wygięcie kręgosłupa.

Ćwiczenia w wodzie - ze względu na brak stabilizacji wybranej części kręgosłupa w środowisku wodnym ćwiczenia te nie do końca spełniają swoje zadanie korekcyjne. Pływanie stylem klasycznym (żabką), powoduje niekorzystne – wyprostne ustawienie kręgosłupa i symetryczne wzmacnianie mięśni kręgosłupa co jeszcze bardziej zwiększy wygięcie kręgosłupa.

©2023 Reskol - Fizjoterapia i Szkolenia Piotr Kwiatkowski