Skoliozy – diagnostyka i postępowanie fizjoterapeutyczne
Kurs zawiera 30 godzin dydaktycznych zajęć teoretycznych i praktycznych. Czas trwania kursu: 1 dzień: godz. 09.00-18.00, 2 dzień: godz. 8.30-18.00, 3 dzień: godz. 8.30-15.00. Kurs jest przeznaczony dla fizjoterapeutów. Na kursie uczymy się mechanizmów powstawania skoliozy, biomechaniki skoliozy, diagnozowania zaburzeń funkcjonalnych i postępowania fizjoterapeutycznego u osób z postawą skoliotyczną i skoliozą. Na kursie uczymy się praktycznego wykonywania pozycji hiperkorekcyjnych, rozciągania przykurczonych grup mięśniowo-powięziowych, mobilizacji, derotacji kręgosłupa, asymetrycznego i funkcjonalnego wzmacniania osłabionych mięśni. Uczymy się odtwarzania nowych korekcyjnych wzorców postawy w różnych pozycjach oraz ich stabilizowania. Na kursie uczymy się jak fizjoterapeuta może pracować z osobą z postawą skoliotyczną i z osobą ze skoliozą i jakie ćwiczenia może taka osoba wykonywać sama lub z drugą osobą w domu. Uczestnik kursu otrzymuje kolorowy skrypt z podstawowymi informacjami na temat skoliozy, opisem technik i pozycji prezentowanych na kursie.
1 dzień | |
09:00 | Rozpoczęcie kursu, sprawy organizacyjne |
09:05 - 10:45 | Część teoretyczna:
|
10:45 - 11:00 | przerwa kawowa |
11:00 – 12:00 | Część teoretyczna:
|
12:00 - 12:15 | przerwa kawowa |
12:15 - 13:30 | Część teoretyczna:
|
13:30 - 14:00 | przerwa obiadowa |
14:00 - 15:00 | Część praktyczna:
|
15:00 - 15:45 | Część praktyczna:
|
15:45 - 16:00 | przerwa kawowa |
16:00 - 17:00 | Część praktyczna:
|
17:00 - 17:30 | Część praktyczna:
|
17:30 - 18:00 | Część praktyczna:
|
2 dzień | |
08:30 - 10:15 | Część praktyczna:
|
10:15 - 10:30 | przerwa kawowa |
10:30 - 11:45 | Część praktyczna:
|
11:45 - 12:00 | przerwa kawowa |
12:00 - 13:30 | Część praktyczna:
|
13:30 - 14:00 | przerwa obiadowa |
14:00 – 15:45 | Część praktyczna:
|
15:45 – 16:00 | przerwa kawowa |
16:10 - 18:00 | Część praktyczna:
|
3 dzień | |
08:30 – 10:30 | Część praktyczna:
|
10:30 – 10:45 | przerwa kawowa |
10:45 – 12:00 | Część praktyczna:
|
12:00 – 13:00 | praca w grupach do prezentacji zleconego przypadku osoby ze skoliozą |
13:00 - 15:00 | Część praktyczna:
|
Definicja skoliozy przyjęta przez Scoliosis Research Society mówi, że skoliozą jest boczne wygięcie kręgosłupa z rotacją kręgów, którego kąt wygięcia na radiogramie wynosi co najmniej 10° mierzonego wg Cobba. Dlatego właśnie, gdy skrzywienie kręgosłupa przekroczy wartość kątową 10° mierzoną wg Cobba dopiero wtedy możemy mówić o "prawdziwej" skoliozie. Jeśli wygięcie kręgosłupa będzie poniżej 10° – to wtedy mamy do czynienia z wadą postawy określaną często jako postawa skoliotyczna.
Skolioza to trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa, które charakteryzuje się; wygięciem kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej, zmianami wielkości krzywizn fizjologicznych w płaszczyźnie strzałkowej, rotacją kręgów w płaszczyźnie poprzecznej, oraz torsją kręgu.
Zmniejszenie fizjologicznej kifozy piersiowej - u większości osób ze skoliozą idiopatyczną jednym z pierwszych symptomów powstania skoliozy jest zmniejszenie, spłycenie kifozy piersiowej, plecy stają się płaskie. Plecy płaskie zmniejszają wytrzymałość kręgosłupa co w dalszej konsekwencji może predysponować do powstawania bocznego wygięcia kręgosłupa.
Rotacja kręgu - w płaszczyźnie poprzecznej dochodzi do rotacji kręgów najsilniej wyrażonej w obrębie szczytu skrzywienia.
Torsja kręgu - są to zmiany w budowie anatomicznej kręgu powstałe na skutek nierównomiernego działania sił osiowych nacisku i pociągania przez mięśnie i więzadła.
Garb żebrowy - wskutek rotacji kręgów żebra po stronie wypukłej skrzywienia wypychane do tyłu tworzą garb żebrowy. Rozmiary garbu żebrowego związane są w głównej mierze z wielkością rotacji osiowej kręgosłupa, w mniejszym stopniu z wygięciem bocznym.
Garb piersiowy – wskutek rotacji kręgów żebra strony wklęsłej skrzywienia wypychane do przodu tworzą garb piersiowy.
Asymetryczne ustawienie łopatek - deformacja klatki piersiowej powoduje asymetryczne ustawienie łopatek w płaszczyźnie czołowej, poprzecznej i strzałkowej.
Wał lędźwiowy -Jest on wytworzony przez zrotowane kręgi odcinka lędźwiowego, których wyrostki poprzeczne wypukłej strony skrzywienia wypychając masę mięśniową "prostownika grzbietu" do tyłu.
Trójkąt tali - wygładzenie lub pogłębienie "trójkąta" talii jest następstwem skrzywienia pierwotnego lub kompensacyjnego. U osoby ze skoliozą pojawia się uwypuklenie jednego biodra, co powoduje, że trójkąt talii po tej stronie jest pogłębiony i przesunięty ku górze do okolicy pachowej a po stronie wypukłości skrzywienia występuje wygładzenie trójkąta talii.
Miednica skośna – jest to wadliwe ustawienie miednicy w płaszczyźnie czołowej. Skośne ustawienie miednicy może być spowodowane różną długością strukturalną lub długością funkcjonalną kończyny dolnej.
Miednica skręcona - jest to wadliwe ustawienie miednicy w trzech płaszczyznach; płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej. U osób ze skręconą miednicą stosowanie wkładek wyrównujących pozorna różnicę długości między kończynami dolnymi jest przeciwwskazane.
Kompensacyjne ustawienie głowy i szyi - bardzo często głowa i szyja kompensacyjnie reagują na wygięcie kręgosłupa. Głowa pochyla się w jedna stronę, ale najczęściej rotuje się w stronę przeciwną.
W skrzywieniach kręgosłupa powyżej 20°-25° mierzonych wg Cobba do wcześniej opisanego fizjoterapeutycznego modelu usprawniania wprowadzany jest do leczenia korekcyjny gorset ortopedyczny.
W skrzywieniach kręgosłupa powyżej 40°-45° mierzonych wg Cobba osoba ze skoliozą dalej powinna kontynuować opisane wcześniej zabiegi fizjoterapeutyczne, nosić gorset ortopedyczny, w tym okresie może być już rozważany zabieg operacyjny.
Symetryczne ćwiczenia wzmacniające wykonywane w pozycji leżenia przodem takie jak; nożyce pionowe-poziome kończynami górnymi-dolnymi, "żabki", samoloty, zakładanie kijka na szyję wykonywane przez osoby ze skoliozą a szczególnie z lordoskoliozą są bezwzględnym przeciwwskazaniem. Ćwiczenia te wykonywane są w płaszczyźnie strzałkowej, zwiększają przeprost kręgosłupa i jeszcze bardziej pogłębiają rotację i wygięcie kręgosłupa. Ćwiczenia symetryczne niepotrzebnie wzmacniają już nadmiernie przykurczone mięśnie, które wręcz przeciwnie powinniśmy rozciągać.
Zwisy - w leczeniu nieoperacyjnym skolioz nie należy stosować zwisów, wyciągów biernych kręgosłupa, ponieważ zbyt duże rozluźnienie biernego i czynnego aparatu stabilizującego w konsekwencji doprowadzi do nadruchomości kręgosłupa a to jeszcze bardziej zwiększy wygięcie kręgosłupa.
Ćwiczenia w wodzie - ze względu na brak stabilizacji wybranej części kręgosłupa w środowisku wodnym ćwiczenia te nie do końca spełniają swoje zadanie korekcyjne. Pływanie stylem klasycznym (żabką), powoduje niekorzystne – wyprostne ustawienie kręgosłupa i symetryczne wzmacnianie mięśni kręgosłupa co jeszcze bardziej zwiększy wygięcie kręgosłupa.